eDNA Kullanılarak Balık Populasyon Büyüklüğü Tahmini: Karataş Gölü Örneği

Fuat Bilgin

Sürdürülebilir su ürünleri avcılığı açısından elde edilmesi gereken en önemli verilerden biri de balık populasyon büyüklüğü tahminidir. Ancak özellikle sucul ekosistemlerde populasyon büyüklüğünü tahmin etmek karmaşık mikrohabitat, bitki örtüsü vb nedenlerle oldukça güç olup kesin sonuçlar vermemektedir. Su ürünleri populasyon büyüklüğünün tahmininde genel olarak virtual populasyon analizi (VPA), removal metod (Leslie Populasyon Tahmini), uzatma ağları ile avcılık metodu, taranan/süzülen alan metodu ve hidroakustik metodları kullanılmaktadır. Yaygın olarak kullanılan bu metodlar birbirleri ile kıyaslandığında olumlu ve olumsuz yanları bulunmaktadır. Genel olarak oldukça uzun bir örnekleme sürecine ve yoğun emek gücüne ihtiyaç duyulmaktadır. Son yıllarda, sucul omurgalı türlerin rezervuarlardaki dağılımının belirlemesinde çevresel DNA (eDNA) kullanılmaya başlanmıştır. Sucul ortamlarda, türlerin varlığının belirlenmesinde ve populasyon büyüklüğünün belirlenmesinde etkin bir yöntem olan eDNA metodu kısa sürede, yüksek doğrulukta ve düşük maliyetlerde sonuç vermektedir.

Bu çalışmada, Karataş Gölünde bulunan Cyprinus carpio, Carassius gibelio, Scardinius erythrophalmus ve Sander lucioperca türlerinin suda bulunan eDNA yoğunluklarının, önceden oluşturulan eDNA kopya sayısı standartları ile karşılaştırılarak ve türe özgü DNA kopya sayısından faydalanarak populasyon büyüklüklerinin/biyokütlelerinin hesaplanması amaçlanmıştır.